Over de thee en de ceremonie.
In het Oosten gelooft men dat een nauwkeurige naleving van vele veelzijdige rituelen het leven orde en zin geeft. Niet alleen het leven van het individu, maar dat van het hele Universum. Het gaat er niet om, welk ritueel precies verricht wordt. Hoofdzaak is het streven naar perfectie, dat in iedere rituele handeling aanwezig is.
De theeceremonie in China omvat veel meer dan slechts het nuttigen van een drank. De betekenis van dit ritueel gaat zich veel verder dan begrippen als smaak, aroma, esthetiek of meesterschap. De theeceremonie is een van vele manieren om innerlijke harmonie te bereiken, op zoek naar je eigen plaats in het leven. De theeceremonie (in China gongfu-cha genoemd) kan van nature niet gejaagd zijn, haastig worden uitgevoerd, tussen de bedrijven door. Deze handeling wordt serieus genomen, zij vereist een geïnspireerde, betekenisvolle benadering. In China zegt men dat de theeceremonie een interactie is van vuur, water, het theeblad, ruimtes en staten van zijn.
Net als alles om ons heen bestaat de Chinese theeceremonie uit twee bestanddelen: vorm en inhoud. Er zijn de manieren om de thee te bereiden, die zijn historisch zo gegroeid. Hierbij horen alle handelingen met de thee en het servies die de meester verricht: al die dingen die ons betoveren en aantrekken, waar je naar wilt blijven kijken – de vochtdruppeltjes op de aardewerken wanden van de theepot, de vloeiende doch precieze bewegingen van de meester, het zachte kaarslicht, het servies op het theetafeltje, waar ieder voorwerp als een stuk op het schaakbord precies zijn plaats ken. Dat is de vorm, orde, harmonie. Het is belangrijk om die in acht te nemen, maar er valt mee te spelen, te improviseren; je kunt verschillende sferen scheppen, de accenten verschuiven. De ceremonie kan op verschillende manieren worden uitgevoerd: je kunt een mini-interieur van een Chinees huis scheppen, het servies op een eigen manier opstellen, de thee bereiden en de ceremonie aankleden met een historische context – de vorm gebruiken als decor in het theetheater.
Maar het belangrijkste is de atmosfeer die ontstaat onder de deelnemers aan de ceremonie: je merkt dat je tijdsbesef verandert. In een gejaagde staat kun je eenvoudigweg geen theeceremonie houden, zij past niet tussen de bedrijven door. Je beseft opeens dat de hele rest van het leven buiten de muren van de ruimte waar je thee drinkt is achtergebleven, en dat de tijd die je aan het theetafeltje doorbrengt, helemaal van jou is en dat je ermee kunt doen wat je wilt. Je kunt het werk van de meester gadeslaan, je kunt naar verhalen en legenden over thee luisteren en met de personages meeleven, je kunt opgaan in de subtiliteiten van de smaak, of je kunt alleen zijn met je eigen gedachten, alleen in het hier en nu. Iets wat in ons drukke bestaan van onschatbare waarde is. De ceremonie bestaat uit een veelheid aan kleinigheden. Maar behalve de componenten, die precies gevolgd moeten worden, bevat zij datgene wat de mens zelf meebrengt. Daarom zal de ceremonie zo zijn als je haar wilt zien, of dat nu een naar de vorm streng traditionele theeceremonie is, een klein stukje China in je huis of kantoor, of een hele openbaring, een hele wereld van ervaringen die we simpelweg een beetje vergeten waren.
(c) Marina Jastrebova, moychay.ru; vertaling Marius W. de Pijper
In aanvulling op deze tekst bevelen wij de video uit de Moskouse theeclub “Ist” aan (inmiddels gesloten): “Chinese Theeceremonie”, met commentaar van Bronislav Bronislavovitsj Vinogrodski.
Deze film vormt een goede inleiding voor een ieder die de theewereld wil leren kennen!